Marzanna - Projekt Slava #1

Hej,

Dzisiaj pokażę Wam NARESZCIE owoc mojej pracy nad Morą. Jak do tej pory ten strój kosztował mnie najwięcej czasu, wysiłku i nerwów. Ale o tym opowiem na samym końcu bo nie to jest teraz najważniejsze :)

  Postać Marzanny otwiera projekt, który roboczo nazwałam "Projekt Slava", będę w nim przedstawiać wybrane bóstwa i demony ze słowiańskiej mitologii, postaram się również nawiązać w jakiś sposób do tradycyjnych strojów słowiańskich - tych wcześniejszych i późniejszych, z terenów Polski jak i spoza niej.
   Nasza rodzima kultura jest bardzo bogata i piękna, pełna magii -  niestety jednak mało osób zdaje sobie z tego sprawę. O ile mity i bóstwa greckie zna każdy to mało kto kojarzy te rodzime. Tym projektem chciałabym rozbudzić głód wiedzy na temat rodzimych wierzeń i obrzędów, nie dać im doszczętnie umrzeć :) Będzie to o tyle trudne, że do dziś nie zachowały się żadne pisma z okresów pogańskich a materiałów archeologicznych jest bardzo mało. Postaram się korzystać z najbardziej wiarygodnych źródeł i opracowań by przedstawić Wam wiedzę w prostej i łatwej do przyswojenia formie :)

Tradycyjnie przy większych projektach wsparcie muzyczne sesji:

  Marzanna to bóstwo bardzo ważne w wierzeniach naszych przodków. Miała wiele imion - Mora, Marzanna, Morena, Śmiertka, Śmiercicha - a także wiele funkcji.
  Dziś kojarzona jest raczej jedynie z paleniem kukły na wiosnę w celu odegnania zimy i wszelkiego zła. Nie znamy dokładnej genezy tego zwyczaju, ciężko uznać go za czysto pogański (o tym dalej) jednak przez kościół katolicki za taki był uznawany. Pierwsze wzmianki o podjęciu walki z nim datuje się na 1420 rok - kiedy to Synod Poznański nakazał duchownym negowanie topienia pradawnej bogini. Próbowano go później nawet "przechrzcić" na zrzucanie kukły przedstawiającej Judasza (symbolizującego zło tak samo jak Marzanna) z wieży kościelnej. Jednak rodzime obyczaje okazały się silniejsze i tak oto zwyczaj trwa do dziś, nie tylko w Polsce ale również w Czechach i na Słowacji. Ciekawostką jest fakt, że jeszcze raz próbowano walczyć z topieniem Marzanny - w czasach współczesnych, konkretnie za "panowania" uwielbianego przez uczniów Romana Giertycha :) Nie muszę pisać, że nic z tego nie wyszło, prawda?

"A sthąd ieszcże dziś ten obycżay maią w wielkiey Polsce y w Sląsku

iż siódmego dnia Márca thopią Marzanę vbrawszy iako niewiastę wyszedszy 

ze wsi spiewając: Smierć sie wije po płothu szukaięcy kłopotu [...] Zwali tego 

bałwana Marzana, tak bym rzekł, że to był bóg Mars, jako Ziewana Diana." 

-- z kronik Marcina i Joachima Bielskich, 1564-1597 r.

źródło

W dzisiejszych czasach topi się Marzannę 21 marca czyli pierwszego dnia wiosny, lub po starosłowiańsku na Jare Święto (trwało kilka dni i wypadało na przesilenie wiosenne)

  Marzanna powszechnie uważana za Panią Zimy i Śmierci dla naszych przodków była kimś więcej. Jej imię można kojarzyć z morową śmiercią, wojną, jednak powiązanie jej z pierwotnym morzem jest trafniejsze. Samo topienie Mory na to wskazuje gdyż według słowiańskiej wiary woda ma moc uzdrawiania i odmładzania. Na wiosnę Marzanna wiązała się z Jaryłą, bogiem płodności i niebios. Topienie jej wraz z wiosennym przesileniem może zatem wskazywać nie na pożegnanie się z nią a na jej odrodzenie pod postacią swojej córki Dziewanny (według części relacji). Marzanna była więc nie tylko Panią Zimą i Śmierci a boginią najbliższą Matce Ziemi, symbolizującą śmierć a jednocześnie odrodzenie. To ona czuwała nad zachowaniem równowagi w przyrodzie. W wierzeniach politeistycznych bóstwa w jej typie sprawowały wiele funkcji - patronowały zarówno urodzajowi jak i nieurodzajowi, płodności i śmierci, czarom, zaświatowym siedzibom przodków. Kolejnym faktem, który wskazuje na to, że Marzanna to bóstwo wielowymiarowe są atrybuty tej boginii - wieniec, wianek, ubiór panny młodej, złote jabłko i złoty klucz do otwarcia wiosny lub zaświatów oraz zżęte zboże, które ciężko uznać za związane z zimą czy śmiercią. 
Także widzimy jasno, że w słowiańskiej wierze nic nie jest czarne ani białe. Jest po prostu szare. Fundamentalną zasadą każdego dawnego Słowianina było kierowanie się swoim własnym sumieniem i przede wszystkim honorem. 

Teraz trochę o stroju Marzanny, Jak większość z Was się orientuje nie pochodzi on z Polski a jest inspirowany ludowym strojem rosyjskim. Ogólnie pojęty strój rosyjski jest dla mnie ciągłą inspiracją. Ale to już na pewno zauważyliście :) W Rosji Marzanna również była czczona jednak pod innym imieniem - Mokosz.

 Hellia ma na sobie tradycyjny sarafan - luźną suknię, która w żadnym wypadku nie mogła opinać ciała. Jak widzicie odbiegłam trochę od tego gdyż moje wyobrażenie Marzanny jest nieco bardziej... seksowne :D Dlatego też sarafan opada jej trochę z ramion i ukazuje obojczyki oraz dekolt.Jako kobieta można to nazwać zamężna Marzanna na głowie nosi kokosznik. Bardzo bogaty gdyż na dworach rosyjskich był obowiązek noszenia się w taki właśnie sposób, celem olśnienia przybyłych na dwór obcokrajowców - za wszelką cenę. Nietrudno się zatem domyśleć istnienia wypożyczalni strojów właśnie na takie okazje :) Im strój bogatszy tym lepszy i większy dawał prestiż osobie go noszącej.

Mimo rosyjskiej formy symbolika stroju jest mocno związana z Marzanną. Kwiaty, warkocze, morskie fale - to już ściśle kojarzy z boginią jaką znamy. Kolorystyką chciałam nawiązać do jej wielowymiarowości. Jest tu kolor, nawet bardzo dużo koloru jednak w połączeniu z czernią. Nie jest za słodko, jest bogato i dostojnie. Wiecie już zapewne, że dla  mnie żywy kolor podsycony czernią jest najlepszym połączeniem :) 

I na sam koniec, trochę się wytłumaczę z tego opóźnienia. 
 Strój powstawał kilkadziesiąt godzin... Teraz już wiem, że przegięłam :D Nie wiem za jaki czas odważę się na zrobienie projektu, który wymagałby tyle pracy co ten - teraz myślę, że nigdy, że nie warto. Ale w głębi duszy wiem, że jeszcze niejeden większy projekt przede mną :P
Czemu tak długo?
Otóż w sumie powstały dwa stroje. Pierwszy szyłam z materiału podobnego do aksamitu. Jednak dopiero po jakimś czasie (szyłam tylko w nocy) zauważyłam, że Hellia ma czarne policzki... Zafarbował ją. Wyobrażacie sobie w jaki szał wpadłam? Nie ukrywam, polały się łzy... Jednak z pomocą acetonu, drżącymi rękoma udało mi się ją odratować nie uszkadzając makijażu... Drugi materiał - ekoskórę - polałam już dla pewności acetonem, farby nie puścił więc zabrałam się z powrotem do pracy. Poprzednią suknię sprułam i bez żalu wywaliłam do kosza. Może to i dobrze bo strój jest tak ciężki, że aksamit by nie wytrzymał ciężaru i położył się pod ciężarem koralików :D Razem z lalką waży ponad ćwierć kilo, sam strój sto gramów mnie, jak na taki mały format jest to bardzo dużo.
Ach no i beading jest straaasznie czasochłonną techniką :D

Chciałabym też bardzo podziękować mojemu Lubemu za pomoc przy sesji. Bez niego zdjęcia pozbawione byłyby magii :) 

Po słowie:

Projekt nie ma na celu obrażenia nikogo. Nie chcę też nikogo nawracać a przybliżyć pewne elementy wiary naszych przodków. Mam nadzieję, że nikt z Was nie poczuje się urażony i pozostawicie swoje umysły otwarte na więcej :) 

Źródła wiedzy o marzannie:
bogowiepolscy.net klik
slowianskibestiariusz.pl klik
fokus.tv klik
naludowo.pl klik
Aleksander Gierysztor "Mitologia Słowian"

Wsparcie duchowe:
Twórczość zespołu Żywiołak :) 


                                Pozdrawiam wszystkich i czekam na opinie i wrażenia,
                                                                         Lubica aka Luba :)